Ισότητα των φύλων στο νεοεισερχόμενο ερευνητικό δυναμικό της χώρας

Αλλαγές, που συνηγορούν υπέρ της επικράτησης συνθηκών ισότητας μεταξύ των δύο φύλων, συντελούνται σταδιακά στον χώρο της έρευνας, επί ελληνικού εδάφους. Η συμμετοχή των γυναικών, που ασχολούνται με την έρευνα, ενισχύεται στον ακαδημαϊκό και ερευνητικό χώρο, αλλά και στις επιχειρήσεις τόσο στα ευρωπαϊκά, όσο και στα εθνικά χρηματοδοτούμενα έργα. Ωστόσο, το φαινόμενο της λεγόμενης “γυάλινης οροφής” (glass ceiling) εξακολουθεί να υπάρχει, καθώς οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται στις υψηλότερες βαθμίδες και στα όργανα διοίκησης.

Σύμφωνα με έκθεση του του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ), πλέον, καταγράφεται απόλυτη ισότητα γυναικών και ανδρών στους διδάκτορες που αναγορεύονται κάθε χρόνο από τα ελληνικά Πανεπιστήμια, οι οποίοι αποτελούν το νεοεισερχόμενο ερευνητικό προσωπικό της χώρας (50,0% το 2018).

Ωστόσο, στον ακαδημαϊκό χώρο, παρ’ ότι διαπιστώνεται διαχρονική αύξηση της συμμετοχής τους σε όλες τις βαθμίδες, οι γυναίκες εξακολουθούν να υπολείπονται των ανδρών, ιδιαίτερα στην υψηλότερη βαθμίδα, όπου το ποσοστό γυναικών το 2017 είναι μόλις 22,3%. Πολύ χαμηλή είναι, επίσης, η εκπροσώπηση των γυναικών στα ανώτατα όργανα διοίκησης των ΑΕΙ.

Οι επιδόσεις της Ελλάδας δεν απέχουν από τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Το 2017 απασχολούνταν σε δραστηριότητες E&A συνολικά 39.665 γυναίκες, περίπου 4 γυναίκες στα 10 άτομα προσωπικού Ε&Α, ποσοστό που κατατάσσει την Ελλάδα στην 8η θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ28. Υψηλή συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο είναι η συμμετοχή των γυναικών στο ερευνητικό προσωπικό των επιχειρήσεων.

Νέοι ερευνητές
Οι γυναίκες καταγράφουν, επίσης υψηλά ποσοστά (πάνω από 50%) στις δράσεις υποστήριξης υποψηφίων διδακτόρων, μεταδιδακτόρων και νέων ερευνητών, που χρηματοδοτήθηκαν σε εθνικό επίπεδο από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο τα τελευταία έτη. Μικρότερη είναι, ωστόσο, η συμμετοχή τους στις δράσεις νέων ερευνητών που χρηματοδοτήθηκαν από την Ε.Ε., όπως οι δράσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (συμμετοχή γυναικών 24%) και Marie Skłodowska-Curie (συμμετοχή γυναικών 38,4%).

Όσον αφορά τη συμμετοχή των γυναικών στους νέους διδάκτορες, τα δεδομένα (2015-2018) παρουσιάζουν μικρές διακυμάνσεις, καταλαμβάνοντας ποσοστά ελαφρώς μικρότερα από το 50%. Για το 2018, η συμμετοχή των γυναικών ανέρχεται στο 50%.

Το ίδιο έτος η υψηλότερη συμμετοχή των γυναικών σημειώνεται στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες και Τέχνες (59%) και ακολουθούν τα επιστημονικά πεδία "Γεωργικές Επιστήμες και Κτηνιατρική" (58%), "Ιατρική και Επιστήμες Υγείας" (52%), "Φυσικές Επιστήμες" (49%). Η χαμηλότερη συμμετοχή καταγράφεται στο πεδίο "Επιστήμες Μηχανικού και Τεχνολογία" (34%).

Όσον αφορά τη συμμετοχή των γυναικών στο διδακτικό προσωπικό των ελληνικών ΑΕΙ, τα τελευταία έτη σημειώνεται αύξηση των μεριδίων των γυναικών σε όλες τις βαθμίδες. Συγκεκριμένα στη βαθμίδα Γ (Επίκουρος Καθηγητής) καταγράφεται αύξηση από 35,0% το 2012 σε 37,5% το 2017, στη βαθμίδα Β (Αναπληρωτής Καθηγητής) από 29,4% σε 32,5%, και στη βαθμίδα Α (Καθηγητής) από 19,6% σε 22,3%. Ωστόσο, όσο αυξάνει η βαθμίδα της ακαδημαϊκής ιεραρχίας τόσο μειώνεται το μερίδιο της συμμετοχής των γυναικών.