Οι απόφοιτοι του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ασχολούνται με την αρχιτεκτονική της κατοικίας, της πολεοδομίας και της χωροταξίας με σκοπό την καλύτερη οργάνωση και διαμόρφωση του χώρου μέσα στον οποίο ο άνθρωπος ζει, εργάζεται και κινείται. Φροντίζουν για την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση του χώρου με πρακτικές, χρήσιμες και αισθητικά ικανοποιητικές λύσεις. Συγκεκριμένα, μελετούν και σχεδιάζουν την διαμόρφωση του εξωτερικού και του εσωτερικού των κτιρίων σύμφωνα με τις προδιαγραφές, τους κανονισμούς και τη σχετική νομοθεσία. Εργάζονται σε συνθήκες γραφείου, όπου μελετούν και σχεδιάζουν ένα έργο πριν αυτό υλοποιηθεί, ενώ, επίσης, παρευρίσκονται και επιβλέπουν τις εργασίες που γίνονται σε εσωτερικούς ή εξωτερικούς χώρους. Οι αρχιτεκτονικές μελέτες εκτός από την κατοικία, επεκτείνονται και σε άλλες κατασκευές, όπως νοσοκομεία, σχολικά κτίρια, μουσεία, εκκλησιαστικά κτίρια, τουριστικές, βιομηχανικές, ψυχαγωγικές και αθλητικές εγκαταστάσεις, στην αναπαλαίωση παραδοσιακών κτιρίων και οικισμών. Ανάλογα με την ειδίκευσή του, ο αρχιτέκτονας μπορεί επίσης να ασχολείται με διάφορα έργα, όπως τον σχεδιασμό και τη διαμόρφωση εξωτερικών δημόσιων χώρων (πάρκα, πλατείες, πεζόδρομοι, παιδότοποι και άλλοι κοινόχρηστοι χώροι), τη διαμόρφωση και διακόσμηση εσωτερικών χώρων των κατοικιών, καταστημάτων, επαγγελματικών χώρων, κλπ., τη συντήρηση και αναπαλαίωση διατηρητέων κτιρίων, τον πολεοδομικό σχεδιασμό και τις πολεοδομικές μελέτες. Σχετικά νεότερα πεδία επαγγελματικής δραστηριοποίησης αποτελούν: η περιβαλλοντική μέριμνα και η μέριμνα για το τοπίο, η βιομηχανοποιημένη παραγωγή εγκαταστάσεων και εξοπλισμού, η συντήρηση, ο επανασχεδιασμός και η επαναχρησιμοποίηση παλαιών κτισμάτων, η αρχιτεκτονική τοπίου, οι νέες τεχνολογίες στο σχεδιασμό και την κατασκευή, οι κοινωνιολογικές και εθνολογικές προσεγγίσεις για το σχεδιασμό και οι οπτικοακουστικές παράμετροι, ως στοιχείο για την χρήση του χώρου.
Ο αρχιτέκτονας πρέπει να έχει την ικανότητα να συνθέτει επιμέρους γνώσεις από τις καλές τέχνες, τις ανθρωπιστικές επιστήμες και τις επιστήμες μηχανικών. Απαραίτητα προσόντα αποτελούν η σχεδιαστική ικανότητα, η καλλιτεχνική ευαισθησία και η δημιουργική φαντασία, οι οποίες όμως χρειάζεται να εναρμονίζονται με τις απαιτήσεις των πελατών, τη λειτουργικότητα των κατασκευών και την ευαισθησία σε θέματα που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος.
Συνάφεια σε βασικές γνώσεις υπάρχει και με Τμήματα των ΤΕΙ των Τμημάτων ΤΕΙ (π.χ. Ανακαίνισης & Αποκατάστασης Κτιρίων, Ανθοκομίας - Αρχιτεκτονικής Τοπίου, Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής, Διακόσμησης και Σχεδιασμού Αντικειμένων, Πολιτικών Δομικών Έργων, Πολιτικών Έργων Υποδομής, Προστασίας και Συντήρησης Πολιτισμικής Κληρονομιάς, Συντήρησης Αρχαιοτήτων & Έργων Τέχνης).
Μεταπτυχιακές ειδικεύσεις προσφέρονται σε επιμέρους θέματα όπως: Σχεδιασμός - Χώρος – Πολιτισμός, Πολεοδομία και Χωροταξία και Προστασία Μνημείων, Αρχιτεκτονική Τοπίου, Προστασία, Συντήρηση και Αποκατάσταση Έργων Πολιτισμού (Αρχιτεκτονικών Μνημείων, Έργων Τέχνης και Μηχανισμών), Μουσειολογία. Σημείωση: Οι Πολυτεχνικές σχολές της Ελλάδας, θεωρούν ότι το πτυχίο που χορηγούν κατά τον κανονικό κύκλο σπουδών, πενταετούς φοίτησης συμπεριλαμβανομένης και διπλωματικής εργασίας, ισοδυναμεί µε M.Sc. (Master). Γι αυτό το λόγο, τα περισσότερα Πολυτεχνικά Τμήματα έχουν οργανώσει μεταπτυχιακές σπουδές, οι οποίες οδηγούν απευθείας στην απόκτηση Διδακτορικού διπλώματος.
Το επάγγελμα του Αρχιτέκτονα Μηχανικού καθορίζεται και κατοχυρώνεται με τον Ν.4663/1930 ΦΕΚ 149, τεύχος Α’ στις 09/05/1930: ”Περί ασκήσεως του επαγγέλματος του Πολ. Μηχανικού, Αρχιτέκτονος και Τοπογράφου”. Αποκτούν τη σχετική άδεια άσκησης επαγγέλματος Αρχιτέκτονα Μηχανικού από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, μετά από εξετάσεις, και τα σχετικά επαγγελματικά δικαιώματα σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία (σύμφωνα με το ΦΕΚ 149Α 9/5/1936), και εάν το επιθυμούν γράφονται στο Ταμείο των Μηχανικών (ΤΣΜΕΔΕ). Μπορούν να εργαστούν ως ελεύθεροι επαγγελματίες μελετητές ή εργολήπτες (ιδιότητες αμοιβαία αποκλειόμενες). Ως μελετητές με δικό τους γραφείο εκπόνησης μελετών (οικοδομικές άδειες) και επίβλεψης της κατασκευής του έργου αναλαμβάνουν ιδιωτικά ή δημόσια έργα. Για να γίνουν μελετητές έργων του Δημοσίου, πρέπει να περάσουν 4 χρόνια από την εγγραφή στο ΤΕΕ και να εγγραφούν στο Μητρώο Μελετητών του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων λαμβάνοντας μελετητική άδεια Α’ τάξης. Για να γίνουν εργολήπτες χρειάζεται να περάσουν 3 χρόνια από την εγγραφή στο ΤΕΕ, να πάρουν εργοληπτική άδεια μετά από την εγγραφή στα Μητρώα Εμπειρίας Κατασκευαστών (ΜΕΚ) και στα Μητρώα Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (ΜΕΕΠ) του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, και να µην είναι μισθωτοί υπάλληλοι του Δημοσίου και του ευρύτερου Δημόσιου τομέα. Ως εργολήπτες υπάρχει η δυνατότητα ανάληψης οικοδομικών έργων και έργων πρασίνου των λοιπών κατηγοριών. Αρχικά γίνονται εργολήπτες με πτυχίο Α’ τάξης. Η άδεια ανανεώνεται ή προάγεται σε ανώτερη τάξη εφόσον έχουν επιτελέσει ανάλογα έργα. Πέρα από τη δραστηριοποίηση στο ελεύθερο επάγγελμα, οι αρχιτέκτονες μηχανικοί μπορούν να εργαστούν ως δημόσιοι υπάλληλοι σε υπουργεία, οργανισμούς, τράπεζες, νομαρχίες, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση κλπ, ή ως ιδιωτικοί υπάλληλοι σε τεχνικές εταιρείες και βιομηχανίες. Σε περίπτωση που επιθυμούν εργαστούν ως καθηγητές στην εκπαίδευση, διορίζονται σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία σχετικά με το διορισμό προσωπικού και χρειάζεται να διαθέτουν, εκτός από το βασικό τους πτυχίο, Πιστοποιητικό Διδακτικής και Παιδαγωγικής Επάρκειας (βάσει του Ν. 3848/2010).